Uyku Felci

Uyku felci, kişilerin uyanmasının ardından ya da uykuya dalarken yaşadıkları, vücudun geçici bir süre hareket edememesi yani felç durumu yaşaması halidir. Halk arasındaki adı karabasan olarak bilinir. Uykunun bölümlerinden olan REM döneminde yaşandığı bilinmektedir. REM dönemi uykunun daha hafif olduğu bölümdür. Beynin REM durumundan uyanık hale geçmesi halinde bile vücudun felç hali devam etmektedir. Bilim adamları yaşanan olayın uykunun doğal bir etkisi olduğunu söylemektedir. Uyku felci durumunda kişinin bilinci açık olmakla birlikte, hareket yeteneği bulunmamaktadır. Kişinin yaşadığı bu durumda hipnopompik sanrılar meydana gelebilir. Bu durumu yaşayan kişiler bunun gördükleri bir rüya nedeniyle oluştuğunu düşünürler. Görülen sanrılar nedeniyle bunu bir rüya olarak algılayıp, bazı durumlarda ise hayali görüntüler görebilirler. Aile çevresinde uyurgezerlik, uyku bozuklukları olanlar ve çalışan kişilerde daha sık görülen bir durumdur. Çalışan kişiler yaşadıkları iş stresinden dolayı buna maruz kalmaktadır. Bunun yanında vardiyalı çalışanlar, depresyon hastaları, kullanılan bazı ilaçlar, uyku bozukluğu yaşayanlarda sıkça uykuda bu durumla karşılaşabilir.

Bu olayın oluşumunu kavrayabilmek için, uykunun fizyolojisini bilmek gerekir. Kişilerin uykuya dalması ile uykuyu sürmesi sırasında bedeninde fizyolojik değişimler olmaktadır. Uyku süreci sarmallar biçiminde devam eden bir durumdur. Bu sarmallar ortalama olarak 90 dakika sürmektedir. Bunların biri biterken, diğeri başlamaktadır. Sarmalların her biri non-REM ve REM döneminde gerçekleşir. Uyku felcinin gerçekleşmesi REM uykusu esnasında olmaktadır. Kişinin beyni uyku halindeyken, vücudundaki kaslarda uykuya yatmaktadır. Kişinin uyku sırasında kolunu kaldırsanız ve bıraksanız, kolunun düştüğünü görürsünüz. Bu durum kasların uyuduğunu yani felç halini gösterecektir. Kişi REM uykusunda iken, beyin bazı hallerde birden uyanabilir. Bu uyanma kaslara yansımaz. Yani beyin uyanmıştır ama kaslar halen felç halindedir. Bu esnada uyanan kişi, vücudunun üzerine ağırlık çökmüş, biri üzerine oturmuş gibi hisseder. Gerçekte bu durum kaslarını kıpırdatamadığı için hissettiği uyku felci durumudur. Sadece beyni uyanan kişi, bedeni ve kasları uyanmadığından konuşamaz ve hareket edemez. Yaşanan durum saniyeler ve dakikalar gibi kısa süre devam etse de korku ve panik yaşanabilir. Çok nadir olarak saatlerce sürebilir. Bu esnada kısa süreli işitsel, dokunsal ya da görsel halüsinasyonlar görülebilir.

Kasların uyku sırasında felç durumunda olması, gerçekte kişileri koruyucu özelliğe sahiptir. REM dönemi sırasında daha çok rüya görülür. Rüyalarda zıplama, hoplama, koşma gibi hareketler yapılır. Bu hareketlerin gerçekte yapılmasının engellenmesi yaşanan bu geçici felç sayesinde önlenmektedir. Bu felç sırasında beynin neden birden uyandığı açıklanamasa da uyku bozukluğu sorunu olan kişilerde daha fazla yaşandığı bilinmektedir. İnsanların yaşamlarında bir kez olsun bu felç durumunu yaşadığı belirlenmiştir. Bu sorun dört yaşından büyük insanları etkisi altına alabilir. Felcin sebepleri arasında gösterilebilecek etkenler şunlardır;

Uykudaki non-REM ve REM döngüsünü bozmayacak şekilde, uyku kalitesini arttıracak ilaçlar kullanılabilir. Uyku bozukluğu olanlarda felç durumu daha sık görüldüğünden, ilaçlarla bunu tedavi etmek gerekir. İlaçlar mutlaka doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır. Antidepresanlar uyku bozukluklarının tedavisinde tek başına kullanılmazlar. Altta yatan depresyonu tedavi edeceklerinden, uyku bozukluklarında kullanılmaktadırlar. Bu rahatsızlık genellikle birkaç günde bir yaşanır. Bazı kişiler her gecede yaşayabilir. Sıkça yaşandığında uyku kalitesi bozulacağından, mutlaka tedavi edilmelidir.